Do 12 września w Zamku trwać będzie wystawa “Dizajn. Odsłona poznańska”.
Na wystawie zobaczymy projekty uznanych twórców od lat 50. XX wieku po współczesność. To wyjątkowa opowieść o czasach i ludziach poprzez przedmioty codziennego użytku.
Poznań od XIX wieku to ważny ośrodek przemysłowy. Również współcześnie Poznański Okręg Przemysłowy zalicza się do najprężniejszych w kraju. Na kształt wytworów przemysłu – obok inżynierów, technologów, handlowców – pracują dizajnerzy. To ich dokonania wpisują rzeczy pospolite do wartości kultury. Codzienne przedmioty obok funkcji utylitarnych zaczynają mówić o naszych preferencjach estetycznych, o kulturze wytwarzania, wreszcie o wartościach. 70 lat – począwszy od lat 50. ubiegłego wieku do współczesności – to okres kształtowania się nowoczesnego przemysłu, ale to też czas, który wielu jeszcze pamięta i jak w lustrze może poprzez te przedmioty odczytać kawałek własnej historii.
Wystawa prezentuje obraz kultury materialnej z perspektywy twórców poznańskich. Przy okazji przekrojowych pokazów zapomina się o wkładzie tego środowiska w kulturę naszego kraju. Czy oprócz specjalistów kojarzy się z Poznaniem meblościankę Bogusławy i Czesława Kowalskich z lat 60., podobnie jak współcześnie wznawiane eksperymenty meblarskie z lat 50. Rajmunda Hałasa, czy doświadczenia postmodernistyczne w latach 90. Aleksandra Kuczmy? Nie zawsze opinia publiczna wie, że meble stawiające polski przemysł na poziomie światowym to wytwory twórców średniego pokolenia takich jak: Tomasz Augustyniak, Piotr Kuchciński czy młodszych Joanny Leciejewskiej, Bartłomiej Pawlaka, Łukasza Stawarskiego. To przykłady projektantów, którzy mają swoje korzenie w tym środowisku poprzez ukończone studia i pracę na rzecz nie tylko Poznania. Obok wyrobów przemysłowych wystawa ukazuje kilka projektów powstałych dla konkretnych miejsc w Poznaniu, które wpisały się w historię polskiego dizajnu, tak jak meble Romana Machowiaka dla Centrum Kultury ZAMEK, Jana Węcławskiego dla Hotelu Merkury czy Klasztoru Dominikanów.
Chronologiczny układ pokazuje zmiany, jakie przez 70 lat zachodziły w polskiej myśli projektowej. Od powojennej estetyki lat 60. wpisujące się w tzw. new look, poprzez modernistyczną estetykę lat 70. aż po wybuch postmodernistycznego bogactwa formalnego lat 90., który przyszedł wraz ze zmianą ustrojową. W nowszej historii to wpisywanie się w standardy zachodnie na przełomie XX/XXI wieku, aż po najnowsze, bardziej odważne poszukania, które z sukcesem konkurują z produktami zaawansowanych technologicznie rynków. Nie zostają pominięte również projekty eksperymentalne
i interdyscyplinarne, w których młodzi dizajnerzy poszerzają rozumienie tradycyjnie pojmowanego wzornictwa. Projekty te są głosem młodego pokolenia w problematyce dla nich ważnej – odpowiedzialnego, zrównoważonego i społecznie zaangażowanego projektowania. Ta chronologia pokazuje, jak w różnych warunkach gospodarczych, czasem bardzo trudnych, radzili sobie projektanci chcąc sprostać potrzebom społecznym i jak w czasach nadprodukcji młode pokolenie poszukuje nowych wartości.
Wystawa jest również próbą odpowiedzi na pytanie: czy można wyodrębnić poznańską lokalność, czy charakteryzuje ją odrębność, czy przeciwnie zaciera się w nurcie ogólnopolskim i wpisując się
w tendencje ogólnoświatowe?
PROGRAM EDUKACYJNY
Program wydarzeń edukacyjnych i popularyzatorskich towarzyszący wystawie „Dizajn. Odsłona poznańska” kierujemy do zróżnicowanych grup wiekowych, kompetencyjnych i o różnych potrzebach. Organizatorzy zaplanowali warsztaty, spotkania i wykłady poświęcone przedmiotom
z wystawy lub inspirowane nią. Do współpracy zaprosiliśmy rzemieślników, artystów i animatorów kultury.
Przygotowali dwa rodzaje warsztatów: twórcze i koncepcyjne. Wśród tych pierwszych znajdą się propozycje artystki wizualnej Martyny Rzepeckiej oraz Przybyrada Paszyna prowadzącego pracownię rzemieślniczą „Politura”. Na warsztaty Martyny Rzepeckiej Zamek zaprasza młodzież i dorosłych, którzy pod okiem doświadczonej edukatorki chcą w kreatywny sposób zgłębić temat mebla absolutnego. Do tej samej grupy wiekowej kieruje propozycję rzemieślniczą, która wpisuje się w silną społeczno-rękodzielniczą tendencję do odnawiania i przerabiania mebli z kilku dekad XX wieku. Warsztaty koncepcyjne będą natomiast poświęcone dostępności sztuki użytkowej dla osób z niepełnosprawnościami. Ich pomysłodawczyniami są Agata Etmanowicz i Dorota Stępniak. Warsztaty są skierowane do osób z różnymi typami sprawności.
Wykłady popularno-naukowe uzupełnią ekspozycję o rozbudowane komentarze do wybranych dzieł oraz do samej koncepcji wystawy. Będzie mowa o historii poznańskiego wzornictwa i sztuki użytkowej, a także o dziejach poznańskiego meblarstwa. Poruszony będzie temat projektowania i realizacji polskich szkieł, ceramiki i mebli w okresie od końca lat 40. XX wieku do początku XXI wieku. Organizatorzy opwiedzą o meblach i przedmiotach codziennego użytku pochodzących z lat 40–90. minionego wieku jako
o przedmiotach handlu. Zajmą się także gustami i uwarunkowaniami społeczno-ekonomicznymi XX wieku, które wpłynęły na wygląd mieszkań w Polsce i poza nią.
Wśród wykładowców znajdą się m.in. Agata Miatkowska-Gołdyn, Dorota Żaglewska i Maciej Szymaniak (pracownicy CK ZAMEK) oraz zaproszeni Michał Błaszczyński i Witold Dobaczewski.
Najbardziej otwarte będą spotkania z publicznością, które przybiorą formę spacerów czy prelekcji z elementami warsztatu. Jako pierwsza w ten sposób zostanie przedstawiona postać i zamkowe realizacje Romana Machowiaka – poznańskiego architekta wnętrz i projektanta tworzącego w Poznaniu od końca lat 40. XX wieku. W formule spotkania realizowane będzie także inne zagadnienie – wzornictwa przemysłowego i sztuki użytkowej w kontekście katastrofy klimatycznej i ruchów ekologicznego wykorzystywania przedmiotów. Do stworzenia koncepcji i prowadzenia spotkań zaproszono Katarzynę Andrzejczyk-Briks.
W programie edukacyjnym znajdą się również wydarzenia skierowane do osób z niepełnosprawnościami lub zainteresowanymi tematyką dostępności. Przygotowano też audiodeskrypcje do wybranych eksponatów na wystawie, planujemy też oprowadzanie z tłumaczeniem na PJM oraz oprowadzanie dla osób niewidomych i słabowidzących.
Część wydarzeń programu edukacyjnego towarzyszącego wystawie „Dizajn. Odsłona poznańska” odbędzie się w pracowni słynnych poznańskich projektantów Bogusławy i Czesława Kowalskich na Jeżycach. Spotkania przygotowała Julia Błaszczyńska wraz z rodziną projektantów: prof. UAM dr hab. Jackiem Kowalskim (synem Bogusławy i Czesława Kowalskich) i Teresą Knapowską (wnuczką Bogusławy i Czesława Kowalskich).
Kuratorką wystawy jest Czesława Frejlich, zaaranżował ją Paweł Grobelny.
Część eksponatów udostępniło Muzeum Narodowe w Poznaniu.
Ekspozycję oglądać można w Sali Wystaw od wtorku do niedzieli w godzinach 12 – 20. Bilety: normalny 10, ulgowy 5 złotych.
Zdjęcia wnętrz pracowni można oglądać także na wystawie „Zoom: pracownia Mebli Kowalskich” w Holu Wielkim CK ZAMEK do 16.05 (wstęp wolny).
anka