Dokładnie 101 lat temu – 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu rozpoczęło się powstanie, które doprowadziło do wyzwolenia spod niemieckiej władzy niemal całej Wielkopolski.
Główne uroczystości z okazji rocznicy zwycięskiego zrywu odbyły się pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich. Wcześniej władze miasta, powiatu i województwa złożyły kwiaty na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.
Obchody rozpoczęły się już w czwartek, 26 grudnia. Poznaniacy mogli podziwiać inscenizację przyjazdu Ignacego Jana Paderewskiego na Dworzec Letni. Główne uroczystości odbyły się w piątek, 27 grudnia – w rocznicę rozpoczęcia działań zbrojnych. Po godz. 11 na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan wiązanki na mogiłach generała Stanisława Taczaka oraz pułkownika Wincentego Wierzejewskiego złożyli m.in. prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak i jego zastępca Mariusz Wiśniewski, a także marszałek województwa Marek Woźniak, wojewoda wielkopolski Łukasz Mikołajczyk oraz starosta poznański Jan Grabkowski.
– Powstanie Wielkopolskie było wielkim sukcesem naszych przodków, poznaniaków i Wielkopolan. Dziś wspominamy ich odwagę, bohaterstwo i gotowość oddania życia za wolność naszej ojczyzny – mówi Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania i dodaje: – Ważne jest jednak to, by refleksja nad wartościami, jakimi kierowali się powstańcy, towarzyszyła nam także na co dzień, byśmy pamięć o bohaterach sprzed ponad 100 lat czcili nie raz do roku, 27 grudnia, a codziennie – pracą na rzecz naszego miasta, regionu czy kraju.
Kwiaty złożono także pod tablicami upamiętniającymi Franciszka Ratajczaka, Ignacego Jana Paderewskiego, Dowódców Powstania Wielkopolskiego, 15. Pułk Ułanów Poznańskich oraz Marynarzy Powstańców.
Kulminacyjnym punktem obchodów były uroczystości pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich przy ul. Królowej Jadwigi. Punktualnie o godzinie 16.40 zawyły syreny, odśpiewano hymn i podniesiono flagę państwową. Miasto Poznań pod pomnikiem reprezentowali prezydent Jacek Jaśkowiak, przewodniczący Rady Miasta Grzegorz Ganowicz i zastępca prezydenta Mariusz Wiśniewski. Za organizację wydarzenia odpowiadał Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.
– “Nikt im iść nie kazał, poszli bo tak chcieli, bo takie dziedzictwo wziął po dziadach wnuk”. Wszyscy znamy te proste, wzruszające słowa. Są one najbardziej zwięzłą genezą Victorii Wielkopolskiej, której kolejną rocznicę obchodzimy z dumą i szacunkiem dla dzieła naszych przodków. 101 lat temu w centrum Poznania, w mroku grudniowego popołudnia padły pierwsze strzały Powstania Wielkopolskiego. Po ponad 120 latach niewoli, w której toczyła się nieprzerwana, trudna walka o narodową tożsamość Wielkopolanie nie chcieli być ofiarami powojennych targów o granice – mówił marszałek Marek Woźniak.
– Poprzez długie lata zaboru pruskiego, pomimo brutalnej germanizacji i prześladowań nigdy nie zapomnieli kim są. Dzięki pracy organicznej i społecznemu zaangażowaniu nasi przodkowie zbudowali świadome swych celów solidarne społeczeństwo, w którym poczucie wspólnoty pozwoliło przetrwać najcięższe chwile, stanąć do walki, gdy przyszła pora i zwyciężyć. Victoria Wielkopolska była dziełem wszystkich, którzy walczyli na różnych frontach i w różny sposób, bogatych i biednych, kobiet i mężczyzn.
Właśnie wielkopolskim kobietom marszałek wielkopolski poświęcił znaczną część swojego przemówienia.
– Bez nich niemożliwe byłoby prowadzenie najdłuższej wojny nowoczesnej Europy i militarne zwycięstwo nad wojskami pruskimi. Aktywny udział w Powstaniu Wielkopolskim brało kilkaset Wielkopolanek, jednak wcześniej tysiące wielkopolskich kobiet walczyło na bodaj najważniejszym froncie niepodległościowych zmagań. To kobiety pilnowały, aby dzieci mówiły po polsku, znały historię, zwyczaje i obrzędy polskie. Oddając hołd bohaterskim Powstańcom Wielkopolskim pamiętajmy zawsze o tych, bez których nie byłoby zwycięstwa w walce i silnego regionu zdolnego budować niepodległą ojczyznę. I choć rzadko kobiety trzymały w rękach karabin, były integralną częścią powstańczego zwycięstwa. Cześć ich pamięci! Cześć pamięci wszystkich bohaterów Victorii Wielkopolskiej! – mówił Marek Woźniak.
W świętowaniu rocznicy, jak co roku, wzięły udział tłumy poznaniaków. Na Starym Rynku przed budynkiem Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości powstało “Miasteczko Powstańcze 1918”. Każdy mógł zobaczyć, jak wyglądał sprzęt używany przez powstańców w czasie walk. Największą atrakcją był odrestaurowany samochód pancerny Erhardt M-17 “Pułkownik Kazimierz Grudzielski”, a także armata 7,7 cm FK 96 czy miotacze min z 1916 roku. To wszystko można było oglądać w towarzystwie rekonstruktorów w umundurowaniu.
Po zmroku obchody rocznicy przeniosły się na plac Wolności, gdzie na mieszkańców czekało multimedialne widowisko – “Światło zwycięstwa. Poznań 2019”. Sceną przedstawienia była fasada budynku Arkadii, na której za pomocą efektów świetlnych i laserów przypomniano najważniejsze wydarzenia z Powstania Wielkopolskiego.
Zwieńczeniem całodniowych uroczystości był specjalny koncert “Wielkopolanie śpiewają Niepodległej” na dziedzińcu Urzędu Miasta Poznania. Była to okazja, aby wspólnie m.in. z Haliną Frąckowiak, Mateuszem Ziółko, Rafałem Brzozowskim, zespołem Luxtorpeda czy Audiofeels zaśpiewać piosenki patriotyczne.
Świętowano także na sportowo. Tysiące biegaczy wzięło udział w 5. Biegu Powstania Wielkopolskiego.
oprac. mik
Zobacz więcej zdjęć:
Fot. Urząd Miasta Poznania