piątek, 29 marca

Region z europejską perspektywą

Od lewej: marszałek Marek Woźniak, Maria Galewska – przedstawicielka Komisji Europejskiej z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej i Adam Gajek – przedstawiciel Komisji Europejskiej z Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznegofot. UMWW

Marszałek województwa wielkopolskiego, który był głównym negocjatorem z Komisją Europejską, odebrał wczoraj z rąk przedstawiciela KE – Marii Galewskiej, decyzję wykonawczą o zatwierdzeniu programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027.

To już trzecia perspektywa unijna, która w pełni będzie zarządzana przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego. Tym razem Wielkopolska będzie miała do dyspozycji 2 154 405 816  euro. Kwota ta uwzględnia trzy źródła finansowania programu: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (1 251 999 208 euro) i Europejski Fundusz Społeczny (487 598 161 euro) oraz wspomniany Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (około 414 808 447 euro), który jest dedykowany Wielkopolsce Wschodniej.

Bez wątpienia to ogromne wyzwanie dla nas, a jednocześnie szczęśliwy moment, bo możemy ogłosić pomyślne zakończenie negocjacji z Komisją Europejską – mówi Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego.

Marszałek podkreślił, że nasz nowy regionalny program jest wymagający, a zarazem wyrafinowany i że będzie wymagał zarówno bardziej starannego przygotowania projektów, jak i większego wkładu własnego. – Wynika to z faktu, że postawiono przed nami zaawansowane cele, wpisujące się w innowacyjne rozwiązania, takie jak gospodarka w obiegu zamkniętym. Kładziemy silny nacisk na zeroemisyjność, ochronę klimatu, wszelkie kwestie dotyczące obniżania emisji dwutlenku węgla w naszej przestrzeni. Kolejnym ważnym elementem jest cyfryzacja, która usprawni  gospodarkę i zwiększy efektywność pracy. Silny też jest komponent społeczny, a w jego ramach interwencje w sfery edukacji, zdrowia czy kultury. To filary naszego programu regionalnego – zaznacza marszałek i dodaje – w kontekście szeroko zakrojonych konsultacji społecznych – że po raz pierwszy rola społeczności lokalnych z myślą o rozwoju całego regionu jest tak mocno uwypuklona.

Budżet jest mniejszy o ponad 300 mln euro od tego, jakim region dysponował w perspektywie 2014-2020 (ok. 2,45 miliarda euro), ale znacznie wyższy niż w perspektywie 2007-2013 (ok. 1,6 miliarda euro).

fot. UMWW

Przed nami dużo pracy i ogromna szansa dla Wielkopolski. Jesteśmy regionem, który przez ostatnich kilkanaście lat bardzo dobrze się rozwijał, co potwierdzają wskaźniki PKB na głowę mieszkańca. Staliśmy się regionem przejściowym, czyli takim, który awansował w kategorii rozwojowej, stąd nieco niższa alokacja przekazana nam do dyspozycji. Ale taka jest zasada w Unii Europejskiej, że regiony, które lepiej sobie radzą, otrzymują mniejsze wsparcie – zaznaczył marszałek Marek Woźniak.

Podnieść jakość życia

 Unijne inwestycje w spójność to nie tylko miliony euro. Ważniejsza jest poprawa życia milionów ludzi, a zwłaszcza trzech i pół miliona mieszkańców waszego regionu – Wielkopolski – mówi Marc Lemaître, dyrektor generalny do spraw Polityki Regionalnej i Miejskiej z KE.

Od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej 18 lat temu, Wielkopolska zmieniła się przy wykorzystaniu funduszy polityki spójności: regionalny PKB per capita w Wielkopolsce wzrósł z 54% średniej unijnej w 2004 roku do 83% w 2020 roku, a regionalna stopa bezrobocia wynosi obecnie 2,7% i jest najniższą w Polsce oraz jedną z najniższych w Europie.

Drogi na dalszy plan

Dobre wyniki gospodarcze sprawiły, że Wielkopolska wyszła z grona regionów słabiej rozwiniętych w Europie, a w latach 2021-2027 dołączyła do grona regionów w okresie przejściowym. Z tym również wiąże się fakt, że w nowym rozdaniu eurofunduszy beneficjenci będą musieli dołożyć do swoich projektów 30% wkładu własnego (dotychczas było to 15%).

To nie jedyne wyzwanie w perspektywie 2021-2022. KE zwraca uwagę, że w nowym programie regionalnym oczywiste podstawowe projekty infrastrukturalne (typu drogi czy kanalizacja) schodzą na dalszy plan.

Teraz oczekujemy, że przyszli wielkopolscy beneficjenci będą myśleć nieszablonowo. Jesteśmy przekonani, że wielkopolscy przedsiębiorcy, władze lokalne, organizacje pozarządowe, partnerzy społeczni i gospodarczy będą siłą napędową zielonej i cyfrowej transformacji oraz będą przykładem do naśladowania dla innych polskich regionów – dodaje Marc Lemaître.

Zielona transformacja na horyzoncie

 Filarem nowego programu będzie zielona transformacja. Unia Europejska zakłada osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. W praktyce oznacza to, że do atmosfery nie będą emitowane gazy cieplarniane. Aby osiągnąć ten ambitny cel, państwa członkowskie będą ograniczać wydobycie węgla i zwiększać znaczenie OZE w bilansie energetycznym. Ma to umożliwić m.in. wsparcie w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST) na obszarze Wielkopolski Wschodniej (miasto Konin i powiaty: koniński, kolski, słupecki i turecki),  gdzie cel neutralności klimatycznej zamierza się osiągnąć w 2040 roku.

Wielkopolska Wschodnia ma ambicje, aby stać się „laboratorium Europejskiego Zielonego Ładu” poprzez przejście od wydobycia i spalania węgla brunatnego do bezemisyjnej produkcji energii, poprzez wdrożenie energii odnawialnej i stworzenie Zielonej Doliny Wodoru.

Szybka zmiana, już rozpoczęta, ma znaczący wpływ na lokalną gospodarkę i rynek pracy – mówi Maciej Sytek, pełnomocnik Zarządu Województwa Wielkopolskiego do spraw restrukturyzacji Wielkopolski Wschodniej. – Ukierunkowane wsparcie z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji zapewni osobom najbardziej dotkniętym transformacją, w tym 2 tysiącom pracowników sektora wydobywczego w subregionie konińskim, ścieżkę reorientacji zawodowej. Mam nadzieję, że tworzenie zielonych miejsc pracy stanie się silnym atutem regionu i zmieni profil wielkopolskiego rynku pracy – dodaje Maciej Sytek.

fot. UMWW

Także cała Wielkopolska dzięki wsparciu unijnemu planuje przejść na zrównoważony model gospodarczy. 501 milionów euro z programu regionalnego jest przeznaczonych na inwestycje wpisujące się w Europejski Zielony Ład. Są to projekty związane z instalacją odnawialnych źródeł energii, poprawą efektywności energetycznej obiektów publicznych i prywatnych, promocją gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zrównoważonego transportu.

64% budżetu transportowego programu są przeznaczone na kolej, publiczny transport miejski i infrastrukturę rowerową. Z funduszy UE wkrótce zbudowana zostanie linia kolejowa łącząca Konin z Turkiem, powstanie w regionie 136 km dróg rowerowych i 39 zintegrowanych węzłów komunikacyjnych oraz zakupiony zostanie ekologiczny tabor transportu zbiorowego dla 7,7 tysiąca pasażerów.

Cyfrowo i bliżej obywatela

 W nowej perspektywie równie ważna będzie cyfryzacja. Wiele wielkopolskich przedsiębiorstw otrzyma dofinansowanie na wsparcie w zakresie cyfryzacji i automatyzacji procesów biznesowych lub sprawienie, by były bardziej energooszczędne i dostosowane do gospodarki o obiegu zamkniętym.

Skupienie się na innowacyjnych rozwiązaniach i modelach biznesowych pozwoli regionalnej gospodarce dorównać w przyszłości do europejskiej średniej – zauważa Grzegorz Potrzebowski, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej UMWW w Poznaniu.

Pandemia pokazała również, że cyfryzacja jest konieczna do sprawnego funkcjonowania urzędów, szkół i biznesu w sferze produkcyjnej i usługowej. Okazała się niezbędna, zarówno w życiu codziennym, jak i w pracy. Fundusze Europejskie odegrają na tym polu kluczową rolę.

Najsłabsi w centrum zainteresowania

Nie zapomina się w programie regionalnym o ludziach najsłabszych (seniorach, osobach z niepełnosprawnościami) i włączeniu społecznym (zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych). Ponadto, podkreśla się znaczenie dobrej jakości usług w środowiskach lokalnych (deinstytucjonalizacja). Istotną rolę w integracji społecznej odgrywają projekty z obszaru kultury, turystyki i rewitalizacji.

Pojawią się również odrębne działania na rzecz uchodźców. Przewiduje się utworzenie centrów kompleksowego wsparcia cudzoziemców, które będą świadczyć usługi z zakresu, m. in.: organizacji kursów języka polskiego i adaptacyjnych, wsparcia prawno-doradczego oraz psychologicznego, a nawet w zakresie adaptacji i integracji społeczno-kulturalnej ze społecznościami lokalnymi (np. zajęcia animacyjne i integracyjne dla dzieci i dorosłych). Katalog tych działań jest elastyczny i będzie uzależniony od bieżących potrzeb.

Nowością w programie będzie wspieranie inicjatyw lokalnych za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania. W ten sposób umożliwi się społecznościom inicjowanie i realizację w sposób partycypacyjny działań rozwojowych odpowiadających na wyzwania społeczne, gospodarcze i środowiskowe danego obszaru. W podobny sposób (a więc oddolnie) będzie wdrażany instrument Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). One nie są nowością w programie, ale zwiększenie ich liczby już tak. Oprócz działających ZIT-ów na terenie aglomeracji poznańskiej i kalisko-ostrowskiej, teraz dołączą ZIT-y w subregionie konińskim, leszczyńskim, gnieźnieńskim, pilskim i kolsko-tureckim.

Kiedy konkursy?

 Pierwszych konkursów możemy spodziewać się najbliższej wiosny. Najszybciej aplikować będzie można o środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Konkursy będą skierowane na wsparcie przedsiębiorstw: inwestycje produkcyjne dla MŚP (małych i średnich przedsiębiorstw)z terenu Wielkopolski Wschodniej.

Z puli Funduszu Sprawiedliwej Transformacji będzie można aplikować w kolejnych kwartałach przyszłego roku, m. in. na zakup zeroemisyjnego taboru autobusowego, termomodernizację budynków użyteczności publicznej, edukację osób dorosłych, a także wsparcie kształcenia wyższego i zawodowego. Oddzielny konkurs adresowany będzie do PGW Wody Polskie na projekt związany z odbudową oraz zwiększeniem zasobów wodnych na obszarach zdegradowanych pod względem hydrologicznym.

Nie zabraknie konkursów dedykowanych całej Wielkopolsce. Te również ogłoszone zostaną najbliższej wiosny. Dotyczyć będą: ekonomii społecznej, edukacji, usług zdrowotnych – rehabilitacji dzieci, Centrów Usług Społecznych, teleopieki, pieczy zastępczej i adopcji. W drugim półroczu aplikować będzie można o pomoc dla cudzoziemców, edukację przedszkolną, a także usługi rozwojowe (Baza Usług Rozwojowych).

Pojawią się również konkursy na uruchomienie dwóch flagowych projektów edukacyjnych – „Czas zawodowców” i „Cyfrowa Szkoła”, obejmujących swoim zasięgiem całą Wielkopolskę.

Wiosną będzie można składać wnioski na dofinansowanie projektów z zakresu cyfryzacji usług publicznych, gospodarki wodno-ściekowej, natomiast jesienią m. in. na wsparcie przedszkoli czy transportu publicznego.

To na razie plan na konkursy. Szczegółowe informacje o naborach (konkretne daty, zasady, typy projektów) będą zawarte w harmonogramie naboru wniosków, obejmującym najbliższe 12 miesięcy.

Harmonogram będzie dostępny na stronie internetowej programu. Zgodnie z ustawą wdrożeniową pierwszy harmonogram naborów powinien być przyjęty nie później niż 6 miesięcy od daty zatwierdzenia programu przez Komisję Europejską.

anka

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *