Takie pytanie można postawić w związku z rozstrzygniętym wczoraj konkursem architektonicznym na zagospodarowanie Placu Wiosny Ludów wraz z ulicą Szkolną. Studenci przedstawili swoje wizje, zebrali nagrody, ale to przede wszystkim para w gwizdek.
Konkurs miał ogromne znaczenia dla samych zainteresowanych, będąc doskonałym ćwiczeniem z projektowania. Ale czy ta arcyważna część miasta się przez to zmieni?
Niestety, nie. Na straży istniejącego stanu chaosu stoi niezłomnie święte prawo własności. A właściciele działek wolą szpetne parkingowisko i nie mniej szpetne budki z kurczakami i fast foodem – przynajmniej na tym zarabiają.
Papier jest cierpliwy, można na nim narysować wszystko, a bałagan przestrzenny, który pojawił się wraz z prywatyzacją przestrzeni, będzie straszył jeszcze długie lata. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który właśnie powstaje, nie ma, niestety, mocy zmienienia rzeczywistości. A ta jest jaka jest – przaśno – komercyjna rodem z epoki łóżek polowych na głównych ulicach miast.
Darek Preiss
Tymczasem znamy laureatów konkursu na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej placu Wiosny Ludów i ulicy Szkolnej. Pomysły zgłoszone przez młodych architektów staną się podstawą do dalszych prac planistycznych i pomogą w zagospodarowaniu tej ważnej dla całego miasta przestrzeni. Wymagania były wysokie – projekty miały nawiązywać do historycznej zabudowy i proponować oryginalną zieleń miejską. Prace już od czwartku można oglądać na pokonkursowej wystawie.
Konkurs miał charakter zamknięty – do rywalizacji mogli stanąć studenci szkół wyższych kształcących architektów. Ich zadaniem było opracowanie projektu samego placu oraz sąsiedniej ulicy Szkolnej. Do konkursu zgłoszono łącznie 71 prac. Ostatecznie pod obrady kapituły trafiły 64 założenia, spośród których wyłoniono laureatów.
– Kapituła konkursu nie potrafiła jednogłośnie wskazać najlepszej pracy – mówi Piotr Sobczak, dyrektor Wydziału Urbanistyki i Architektury UMP, przewodniczący kapituły. – Dlatego postanowiliśmy, że przyznamy dwa wyróżnienia pierwszego stopnia oraz trzy wyróżnienia drugiego stopnia.
Dyplomy laureatom wręczyli: Bartosz Guss, zastępca prezydenta Poznania oraz Magdalena Michalska, przedstawicielka firmy Orpea, fundatora nagród w konkursie.
Wyróżnienie pierwszego stopnia w wysokości 1500 zł każde otrzymały dwa zespoły studentów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu.
- Aleksandra Biernacka, Joanna Lipnicka – praca nr 22
Przedstawiona przez Aleksandrę Biernacką i Joannę Lipnicką koncepcja zakłada m.in. rezygnację z połączenia samochodowego pomiędzy ulicą Strzelecką a Podgórną. Zdjęcie bruku z części trasy tramwajowej przebiegającej w tym obszarze i zasadzenie w jego miejsce trawy. Powstanie dwóch budynków na placu Wiosny Ludów – usługowego od strony ulicy Św. Marcin oraz mieszkalnego z usługowym parterem od strony ulicy Szymańskiego, a także dwukondygnacyjnego parkingu podziemnego. Kolorystycznie zabudowania mają nawiązywać do sąsiednich obiektów. Projektanci zaproponowali elewację wykończoną ceglaną ceramiką.
Koncepcja zakłada również lokalizację dwóch placów o odmiennym charakterze – kameralnego skweru przy ulicy Wysokiej i Szymańskiego oraz głównego naprzeciwko Kupca Poznańskiego. Projekt zagospodarowania tego terenu uzupełniają wyspy zieleni, wokół których rozmieszczono siedziska i stojaki rowerowe. Nawierzchnia placu Wiosny Ludów ma być wykonana z kruszywa mineralnego umożliwiającego wchłanianie wody opadowej w grunt.
Według projektu studentów UAP narożnik Kupca Poznańskiego ma zostać uzupełniony plombą wpasowaną w istniejącą bryłę budynku. W jej wnętrzu miałyby znaleźć się lokale gastronomiczne.
Na ulicy Szkolnej młodzi architekci przewidzieli m.in. ujednolicenie nawierzchni ulicy i chodnika (podobne rozwiązanie zastosowano na ulicy Św. Marcin), wraz z poszerzeniem pasa dla pieszych. Projektanci postulują także ograniczenie prędkości do 20 km/h na całej długości ulicy i uwzględnienie miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnością przy obiekcie projektowanego Centrum Senioralnego. W założeniu przewidziano również nasadzenia zieleni.
Wyróżnienie zostało przyznane za całościowe podejście do tematu, uwzględniające większość ze wskazanych wytycznych, w tym wymogi projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jurorzy zwrócili uwagę na priorytetowe potraktowanie szlaków pieszych oraz kompleksowe kształtowanie zieleni, przewidujące zachowanie drzew rosnących od strony ulicy Wysokiej z ich umiejętnym powiązaniem z osią widokową. Doceniono także rozwiązania uwzględniające gospodarowanie wodami opadowymi oraz walory estetyczne projektu. Wyróżnienie trafiło do architektów również za możliwości realizacyjne zaproponowanych rozwiązań.
- Kamil Ziółkowski, Seweryn Trzyna – praca nr 24
Projekt Kamila Ziółkowskiego i Seweryna Trzyny, podobnie jak praca nr 22, zakłada oddanie placu Wiosny Ludów wyłącznie pieszym i tramwajom. Poziom posadzki zostałby wyrównany, a deptak od strony ulicy Półwiejskiej zyskałby swoją kontynuację na placu i połączyłby się z ulicą Szkolną. Budynek na pl. Wiosny Ludów miałby mieć prostokątną formę, swoją linią podkreślającą kształt placu, z wewnętrznym dziedzińcem, przez który przeprowadzono pasaż handlowy. Przed budynkiem (od strony Kupca Poznańskiego) zaprojektowano skwer z zielenią. Koncepcja zakłada wykorzystanie istniejących drzew oraz uzupełnienie przestrzeni nowymi nasadzeniami.
Studenci pomyśleli także o małej retencji. Na skwerze zlokalizowano zbiornik wodny, w którym mogłaby się gromadzić woda opadowa. Według projektu krawędzie akwenu wieńczą długie drewniane ławy, umożliwiające mieszkańcom wypoczynek w cieniu drzew. Ponadto, ze względu na duże gabaryty projektowanego budynku, pozostała część wody deszczowej magazynowana byłaby w podziemnym zbiorniku.
W narożniku Kupca Poznańskiego przewidziano budowę budynku o dwukondygnacyjnym handlowym parterze oraz czterech kondygnacjach biurowych. Od strony placu Wiosny Ludów posiadałby on proporcje zbliżone do formy Kupca Poznańskiego, a od strony ulicy Podgórnej byłby znacznie bardziej przeszklony.
Ulica Szkolna z kolei przekształcona zostałaby w deptak. Projekt zakłada likwidację wszystkich miejsc parkingowych, wymianę nawierzchni i uatrakcyjnienie ulicy przez posadzenie drzew w gruncie i instalację ławek.
Członkowie kapituły docenili pracę za kompleksowe podejście do obszaru opracowania placu wraz z sąsiedztwem, spełniające większość z wytycznych regulaminu. Jurorzy szczególną uwagę zwrócili na wprowadzenie do projektu zieleni wysokiej i jej umiejętne kształtowanie oraz walory estetyczne wskazanych rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych. Ich uwadze nie umknęła także śmiałość w kształtowaniu zabudowy kwartału w istniejącej tkance historycznej miasta. Jednym z kryteriów konkursu były możliwości realizacyjne opracowanych rozwiązań. W tym wypadku praca nr 24 również otrzymała wysokie noty.
Kapituła konkursu zdecydowała również o przyznaniu trzech wyróżnień drugiego stopnia w wysokości 1000 zł każde. Otrzymali je:
- Joanna Piasecka, Tomasz Bekas (UAP) – praca nr 9
Wyróżnienie zostało przyznane za różnorodne rozwiązania wprowadzające zieleń na terenie objętym konkursem oraz za rozważania dotyczące problemu gospodarowania wodami w mieście. Pomimo wielu kwestii, które należałoby dopracować, kapitułą konkursu poparła taki kierunek myślenia o projektowaniu przestrzeni w zwartym centrum Poznania. Jurorzy docenili również wrażliwość na potrzeby komunikacyjne pieszych.
- Magdalena Karpińska, Magdalena Storożenko (Politechnika Warszawska) – praca nr 56
Wyróżnienie zostało przyznane za stworzenie rozwiązań projektowych, w których spory procent zagospodarowania terenu został przeznaczony pod zieleń. Sąd docenił odpowiednie uchwycenie proporcji wnętrza urbanistycznego w powiązaniu z osią widokową na przedłużeniu ulicy Wysokiej i pozostawienie niezabudowanego obszaru, na którym obecnie rosną drzewa.
- Patrycja Krupa, Marek Martynowicz, Zuzanna Trzcińska (Politechnika Warszawska) – praca nr 19
Wyróżnienie zostało przyznane za wrażliwość estetyczną i interesujące podejście graficzne prezentowanych plansz. Docenione zostało szczególne podejście do projektu ulicy Szkolnej. Sędziowie zwrócili uwagę na niebanalne rozwiązania przestrzeni publicznej – w tym stworzenie obszaru wspólnego, posiadającego intymny charakter, niełatwy do osiągnięcia w tej części miasta.
Wszystkie 64 prace biorące udział w konkursie będzie można oglądać na wystawie w Holu Wschodnim Międzynarodowych Targów Poznańskich. Ekspozycja będzie dostępna od 20 do 23 lutego oraz od 29 lutego do 1 marca, w godzinach 10:00-19:00.
Studenci nie mieli łatwego zadania, postawiono przed nimi szereg wymogów. Projektując nową zabudowę placu przyszli architekci musieli nawiązać do jego historycznego zagospodarowania: zachować odpowiednie gabaryty i podziały. Dzięki czemu poznaniacy mogą mieć pewność, że w centrum miasta nie powstanie żadna monolityczna zabudowa, która przytłoczyłaby istniejące budynki.
W założeniach nowy wygląd placu Wiosny Ludów miał korespondować z tym z okresu międzywojennego – projekty miały uwzględnić zastosowanie zwartej zabudowy skupionej wokół placu-rozdroża. Ważne było też stworzenie osi kompozycyjno-widokowej, (rozpoczynającej się od ulicy Wysokiej), która naprowadza na obecnie niezabudowany narożnik Kupca Poznańskiego. Wyznaczać ją ma piesze przejście, które jest jednym z najważniejszych założeń koncepcyjnych.
To jednak nie koniec wytycznych. Plac Wiosny Ludów jest bardzo ważny dla pieszych: znajduje się na trasie łączącej Stary Rynek z ulicą Półwiejską i Starym Browarem. Ma też powiązanie z ulicą Święty Marcin i planowanym kulturowym szlakiem pieszym od zespołu uniwersyteckiego przy alei Niepodległości, poprzez ulice Taczaka, Taylora, Pasaż Apollo, ulicę Wysoką i Szymańskiego do placu Wiosny Ludów.
Dlatego to właśnie o pieszych w pierwszej kolejności mieli zadbać autorzy projektów. Cały plac powinien być objęty strefą zamieszkania, a ruch samochodowy ma być uspokojony. Przy projektowaniu studenci musieli zadbać o potrzeby osób z niepełnosprawnościami – m.in. pamiętać o niskich krawężnikach. Powinni też uwzględnić, że przy ulicy Szkolnej powstaje Centrum Senioralne – dlatego konieczne są tam miejsca, w których mogliby odpocząć seniorzy i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej.
– Konsekwentnie zmieniamy centrum miasta na lepsze. Po rewaloryzacji ulicy Święty Marcin i pracach na placu Kolegiackim zmiany na placu Wiosny Ludów są tego kolejnym przykładem. Nie ograniczymy się wyłącznie do tworzenia dokumentów planistycznych dotyczących tego miejsca. Chcemy podjąć konkretne i stanowcze działania zmierzające do przejęcia części placu. Nie akceptujemy dzisiejszego sposobu zagospodarowania słynnego narożnika przy Kupcu Poznańskim ani stosunku właścicieli tego terenu do przestrzeni publicznej. Myślę, że w najbliższym czasie uda się to zmienić, by następnie stworzyć w centrum Poznania przyjazne pieszym miejsce – podkreśla Bartosz Guss, zastępca prezydenta Poznania.
W wytycznych duży nacisk postawiono także na obecność roślin. Niemal połowa terenu obecnego placu ma być przestrzenią publiczną. To, jak będzie ona wyglądać, zależało od autorów koncepcji. Miasto postawiło jednak konkretne warunki: na placu musi pojawić się zieleń oraz miejsca do odpoczynku. Z kolei w ulicach: Szymańskiego, Wysokiej, Św. Marcin i Szkolnej powinny być przewidziane wysokie drzewa i krzewy osiągające co najmniej 4 metry wysokości.
Projekty miały być przede wszystkim możliwe do zrealizowania, a proponowane przez studentów rozwiązania przestrzenne – atrakcyjne i poprawne. Członkowie kapituły brali pod uwagę ich dostosowanie do otoczenia, uwzględnienie problematyki zagospodarowania wód deszczowych oraz sprawność i czytelność rozwiązań komunikacyjnych. Liczyła się też oryginalność i funkcjonalność rozwiązań, nowatorskie podejście do kształtowania zieleni oraz przełamywanie schematów.
We wtorek, 25 lutego podczas sesji Rady Miasta Poznania pod głosowanie poddany zostanie projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla “Placu Wiosny Ludów – ulicy Wysokiej”. Prace nad MPZP dla tego terenu trwały od 2016 roku.
Fundatorem nagród w konkursie była firma Orpea Polska. Przestrzeń wystawienniczą udostępniła Grupa MTP.
op. anka