To jedna z najważniejszych debat dotyczących przyszłego kształtu Poznania. Zapewne nie zabraknie kontrowersji, dadzą o sobie znać różne wizje nowoczesnego miasta i różne grupy nacisku. Dyskusja na pewno nie będzie nudna.
Miasto zaprezentowało główne założenia projektu nowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Poznania, które będą wpływać na rozwój stolicy Wielkopolski przez najbliższe dekady. Teraz propozycje zostaną omówione z mieszkańcami podczas kolejnego etapu konsultacji społecznych.
Studium jest jednym z najważniejszych dokumentów strategicznych. Określa ramy rozwoju dla całego Poznania i stanowi podstawę dla kolejnych, bardziej szczegółowych opracowań, czyli miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Obowiązujący aktualnie dokument został uchwalony w 2014 r. i wymaga dostosowania do współczesnych realiów.
– W nowym studium skupiamy się na kilku najważniejszych obszarach – mówi Bartosz Guss, zastępca prezydenta Poznania. – Jesteśmy dumni z dziedzictwa przyrodniczego stolicy Wielkopolski i chcemy tereny zielone w dalszym ciągu powiększać. Naszą rolą jako miasta jest także zaspokajanie podstawowych potrzeb mieszkańców, czyli rozwój nowych terenów mieszkaniowych, np. na Kobylepolu, Pokrzywnie, Górczynie, w okolicach ul. Dmowskiego czy Hetmańskiej. Kontynuujemy także inwestowanie w transport publiczny. W studium są zapisy dotyczące jeszcze lepszego skomunikowania osiedla Kopernika, tzw. Bramy Zachodniej, obszaru Klina Dębieckiego i wielu innych terenów.
Jak zaznaczył zastępca prezydenta Poznania, w studium znajdą się także nowości, np. zapisy mówiące o stworzeniu na obszarze istniejącej zabudowy mieszkaniowej lokalnych centrów usług dla mieszkańców, urozmaiconych o miejsca rekreacji i zieleń. Nowym elementem, który pojawi się w studium jest także kwestia retencji, czyli gospodarowania wodą w mieście.
– Studium nieprzypadkowo nazywamy konstytucją przestrzenną. Znajdują się w nim wszystkie najważniejsze reguły procesu planistycznego – mówi Natalia Weremczuk, dyrektorka Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. – Dla Poznania takie dokumenty sporządzaliśmy w 1999, 2008, 2014 roku. Miasto musi być jednak elastyczne i otwarte na zmiany, stąd potrzeba aktualizacji studium– mówi Natalia Weremczuk, dyrektorka Miejskiej Pracowni Urbanistycznej.
Oto 6 założeń nowego studium:
Miasto zielono-błękitnej sieci
Zmiany klimatyczne stawiają przed dużymi miastami wiele wyzwań. Wyspy ciepła, ulewne deszcze czy susze wymagają modyfikacji dotychczasowych celów rozwoju, opartych na założeniu niezmiennych uwarunkowań środowiskowych. Miasto zielono-błękitnej sieci to odpowiedź polityki przestrzennej Poznania na negatywne konsekwencje tych przeobrażeń.
Projektowane przepisy nowego studium zachowują wyraźnie ukształtowaną strukturę przyrodniczą, opartą na klinowo-pierścieniowym systemie miasta (rzeki, jeziora, kliny zieleni oraz roślinność zlokalizowana wzdłuż Ringu Stübbena oraz w pasie wzdłuż zewnętrznego pierścienia fortyfikacji), ale także rozwijają te założenia, obejmując ochroną osiedlowe tereny zieleni o powierzchni powyżej 5000 m2.
Nowe studium wprowadza również łączniki pomiędzy klinami zieleni miasta oraz osiedlowymi obszarami roślinności. To ważniejsze trasy piesze lub rowerowe, prowadzące wzdłuż różnych form przyrody. Tak zaprojektowana sieć zwiększa dostępność do terenów zieleni, które stanowią przestrzenie rekreacji i wypoczynku mieszkańców.
Co ważne, dokument wskazuje granice pomiędzy ochroną przyrody, a rozwijaniem oferty sportowo-rekreacyjnej. Uwzględnia jednak, że oba te aspekty przenikają się – dlatego umożliwia takie formy zagospodarowania terenu, które pozwalają je pogodzić. Szczególnie istotne jest to dla doliny Warty oraz czterech największych miejskich jezior.
Po raz pierwszy w dokumencie studium wskazana zostanie także orientacyjna lokalizacja zbiorników retencyjnych.
Miasto mozaika
Miasto mozaika zakłada wielofunkcyjność przestrzeni. Nowe studium uwzględnia wzbogacanie terenów zabudowy mieszkaniowej o zieleń i tworzenie lokalnych centrów usługowych. Dzięki temu wzmocniony zostanie trend powrotu do centrum Poznania rzemiosła oraz wyspecjalizowanych i innowacyjnych firm.
Jednocześnie ograniczy to potrzeby transportowe i infrastrukturalne nowych inwestycji oraz pozwoli wykorzystać potencjał terenów poprzemysłowych. W efekcie wzrośnie atrakcyjność śródmieścia oraz rola innowacyjności w rozwoju gospodarczym Poznania.
W projektowanym studium wskazano tereny dla produkcji i usług, w tym również tych o charakterze metropolitalnym i wyróżniającym Poznań w skali kraju (uczelnie i instytuty badawcze, Międzynarodowe Targi Poznańskie, Port lotniczy Poznań – Ławica), wpływające na rozwój miasta i gwarantujące miejsca pracy.
Idea miasta mozaiki to również przygotowanie Poznania na trend przeobrażania wielkich galerii handlowych. Studium pozwala przekształcać ich tereny w nowoczesne centra usług i miejsca zamieszkania lub obszary usługowo-produkcyjne, gdzie mogą powstać wielofunkcyjne kwartały miejskie.
Miasto dogodnego transportu
W Poznaniu przecinają się szlaki transportu międzynarodowego, krajowego, metropolitalnego i lokalnego. Określony w nowym studium model realizuje ideę miasta dogodnego transportu. Jest ona oparta na ograniczaniu dostępności śródmieścia dla ruchu samochodowego na rzecz transportu zbiorowego. Ma także wyznaczać zasady zmian w dostępności poszczególnych fragmentów Poznania, w zależności od ich charakteru.
Model wyznacza podstawowy system dróg, oparty o ramy komunikacyjne, a także trasy tramwajowe prowadzone przede wszystkim do terenów zabudowy mieszkaniowej. Elementy te wspierane są przez ciągi rowerowe, gdzie Wartostrada i szlak jezior łączą zarówno drogi promieniście rozchodzące się od centrum, jak i ulice osiedlowe. Nowe trasy tramwajowe, dworce kolejowe i komunikacji miejskiej oraz podmiejskiej, a także parkingi “Park and Ride” tworzą integralną sieć, która wzmocni konkurencyjność transportu zbiorowego.
Miasto krótkich odległości
To założenie, w ramach którego zaspokajanie codziennych potrzeb mieszkańców jest możliwe w ich bliskim otoczeniu, bez konieczności przemieszczania się samochodem. Chodzi również o dostęp do terenów zieleni czy zaspokajanie podstawowych potrzeb. W nowym studium wskazano dla każdego osiedla zwartą przestrzeń w formie targowisk, samodzielnej zabudowy usługowej bądź lokali usługowych usytuowanych w parterach budynków mieszkalnych. Tereny te zostaną urozmaicone przestrzenią ogólnodostępną taką jak place, zieleńce, parki kieszonkowe – miejsca spotkań, wypoczynku i rekreacji, wzbogacone o elementy małej architektury, przystosowane do potrzeb różnych grup wiekowych.
Miasto synergii
Poznań, rozwijające się miasto metropolitalne, to miejsce, gdzie krzyżuje się wiele procesów społecznych i gospodarczych. Ideą spajającą i skupiającą te działania wokół wspólnoty samorządowej jest współdziałanie i wzajemna koordynacja, które stanowią podstawę kolejnego założenie nowego studiu. Miasto synergii – bo o nim mowa – to miasto, gdzie wspólne działania podmiotów publicznych, prywatnych i pozarządowych dają efekt w postaci rozwoju, będącego odpowiedzią potrzeby i możliwości. Wykorzystanie ich wiedzy i energii, pozwoli stworzyć miasto nowoczesne, a przede wszystkim odporne na zmiany zewnętrzne. Wskazana w projektowanym studium polityka przestrzenna odpowiada na potrzebę synchronizacji działań publicznych i prywatnych, w oparciu o zasadę współodpowiedzialności za miasto.
Miasto synergii to także miasto włączające mieszkańców w proces partycypacji w podejmowaniu decyzji planistycznych, gdzie system konsultacji społecznych umożliwia kooperację wielu uczestników procesu kreacji zmian w przestrzeni i projektowanie deliberatywne, realizujące ideę miasta wspólnego.
Powrót do miasta
Polityka przestrzenna zapisana w nowym studium zakłada reurbanizację i wzmacnianie procesów odnowy i rewitalizacji. Priorytetem jest wykorzystanie terenów zurbanizowanych i zagospodarowanych, szczególnie tych, gdzie zapewniony jest dostęp do istniejącej infrastruktury transportowej i technicznej.
Według projektowanych przepisów nowe domy – zwłaszcza bloki – będą budowane blisko transportu publicznego oraz przy uwzględnieniu dostępu do terenów zieleni oraz lokalnych centrów usług. Oznacza to zarówno rozwój nowych dzielnic peryferyjnych, jak i inwestycje w strefie śródmiejskiej, szczególnie w sąsiedztwie zintegrowanych z komunikacją zbiorową 3 dworców kolejowych: Poznań Główny, Poznań Garbary i Poznań Wschód.
Nowe studium, zachowując zwartość przestrzenną miasta, wskazuje zróżnicowane tereny mieszkaniowe: zabudowy wielorodzinnej, jednorodzinnej, tworząc ofertę dla różnych grup odbiorców. Definiuje także obszary, dla których opracowane zostaną koncepcje urbanistyczne, kreujące osiedla bogate w zieleń, wyposażone w niezbędną infrastrukturę komunikacyjną, techniczną i społeczną oraz tereny rekreacyjno-wypoczynkowe.
Konsultacje z mieszkańcami
Druga część II etapu konsultacji projektu Studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania rozpocznie się 31 marca. Tego dnia o godz. 17:00 odbędzie się otwarte spotkanie informacyjne dla mieszkańców w formie zdalnej, które będzie transmitowane na kanale Miasta Poznania na YouTube.
Na spotkaniu pracownicy MPU zaprezentują główne założenia kierunków projektu studium, jak również poinformują uczestników o szczegółach organizacyjnych prowadzonych konsultacji. Będzie możliwość zadawania pytań.
Od 1 kwietnia na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Poznaniu udostępniony zostanie projektu nowego studium. Do 6 maja mieszkańcy będą mogli zgłaszać do niego swoje opinie.
Wszystkie informacje dotyczące konsultacji (w tym dane do logowania na platformie ZOOM) oraz materiały można znaleźć na stronie www.poznan.pl oraz stronie MPU.
Pracę nad nowym studium rozpoczęto w 2020 roku. W ramach I etapu konsultacji społecznych odbyła się telekonferencja z udziałem przedstawicieli wszystkich rad osiedli oraz dyskusja online prowadzona w mediach społecznościowych. Od mieszkańców zebrano także wnioski do projektu. Wpłynęło ich ponad 1500. W 2021 roku przeprowadzono pierwszą część II etapu konsultacji. Złożył się na nią cykl debat eksperckich i społecznych z przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz rad osiedli. Wnioski z konsultacji posłużyły miejskim planistom do sporządzenia głównych założeń projektu nowego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Poznania.
darp, mik